Badania medycyny pracy – obowiązujące przepisy

Ochrona zdrowa pracowników to podstawowy obowiązek każdego pracodawcy. Regulowany on jest przez prawo pracy, które nakłada na pracodawcę ważne zobowiązania. Pośród zadań mających chronić zdrowie kadry, ważnym obowiązkiem każdego zakładu pracy jest kierowanie pracowników na badania lekarskie do ośrodków medycyny pracy. Wykonanie badań na zlecenie pracodawcy przez jednostkę medyczną odbywa się na postawie specjalnej umowy o współpracy pomiędzy podmiotami. Wybór jednostki medycznej dokonywany jest w konsultacji zarządu firmy z  istniejącą organizacją związkową lub, jeżeli taka nie istnieje, z pracownikami wybranymi na podstawie przepisów istniejących w danej firmie.

Odpowiedzialność pracodawcy

W związku z zapewnieniem pełnej ochrony zdrowia pracowników na pracodawcy spoczywa odpowiedzialność za organizację pracy, to jest: przestrzeganie przepisów BHP, tworzenie bezpiecznego stanowiska pracy oraz skierowanie pracowników na badania pracownicze. Badania medycyny pracy stwierdzają zdolność pracownika do świadczenia pracy na danym stanowisku. Według przepisów Kodeksu pracy pracownik, bez badań okresowych, nie może być dopuszczony do pracy. Przepisy te mówią, że pracodawca ma obowiązek skierować pracownika na badania lekarskie do pracy oraz wyegzekwować od niego wydanego orzeczenia. Dopuszczenie pracownika do pracy bez zaświadczenia stwierdzającego zdolność do pracy na określonym stanowisku wiąże się ze złamaniem artykułu 229 Kodeku pracy i nakłada na pracodawcę sankcje w postaci nakazu, wystąpienia, decyzji lub mandatu. Organy, które czuwają nad przestrzeganiem przepisów prawa pracy to Państwowa Inspekcja Pracy oraz Państwowa Inspekcja Sanitarna.

Na pracodawcy spoczywa również odpowiedzialność finansowa za zapewnienie opieki zdrowotnej swoim pracownikom. Pracodawca pokrywa: koszty badań podstawowych oraz profilaktycznych rozszerzonych przez lekarza; koszty ponownego badania, jeżeli od wydanego orzeczenia lekarskiego zostało wystosowane odwołanie pracownika lub pracodawcy; koszty badań okresowych byłych pracowników, którzy zgłosili wniosek o badania pracownicze w związku z pracą w trudnych warunkach (np. działanie substancji i czynników rakotwórczych itp.); koszty związane z dojazdem na badania oraz wynagrodzeniem za czas, w którym pracownik poddawany jest badaniom, gdyż jest to czas pracy.

Pracownicze badania lekarskie można podzielić na trzy typy: badanie wstępne, badanie okresowe oraz badanie kontrolne. Badanie odbywa się na podstawie wystawionego przez pracodawcę skierowania, które musi określać rodzaj badania, to jest czy ma być to badanie wstępne, okresowe czy kontrolne. Do tego na skierowaniu przedstawione jest stanowisko pracy, na którym badany ma być zatrudniony, lub które zajmuje. Dokument musi również dostarczać lekarzowi danych na temat występowania czynników szkodliwych dla zdrowia oraz warunków uciążliwych.

Badanie przed rozpoczęciem pracy

Przeprowadzenie badania wstępnego jest koniecznością by zgodnie z prawem świadczyć pracę. Każdy pracodawca przyjmując nowego pracownika ma obowiązek skierowania go na badania lekarskie do pracy. Świadczenie pracy może obywać się dopiero po przestawieniu pozytywnego zaświadczenia lekarskiego orzekającego zdolność do pracy. Przeprowadzaniem tego typu badań zajmuje się medycyna pracy. Badania wstępne musi przejść każda osoba przyjmowana do pracy oraz pracownicy, także młodociani, którzy dokonują zmiany stanowiska na stanowisko o warunkach uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia. Zwolnienie ze wstępnych badań lekarskich przysługuje jedynie osobom, które przyjmowane są ponownie do pracy u tego samego pracodawcy lub u innego pracodawcy, przy czym musi być to to samo stanowisko lub stanowisko o podobnych warunkach, a także w momencie zawierania kolejnej umowy bezpośrednio, lub w ciągu 30 dni, po wygaśnięciu dotychczasowej. Zwolnienie podlegają również osoby, które są w stosunku pracy z innym pracodawcą i posiadają ważne badania medycyny pracy.

Badania w trakcie trwania umowy o pracę

Badanie wstępne to badanie podstawowe, bez którego nie można świadczyć pracy. W trakcie trwania umowy o pracę pracownicy kierowani są takę na kolejne dwa rodzaje badań lekarskich:

• Badania kontrolne – przeprowadzane są, gdy pracownik przebywał na zwolnieniu lekarskim powyżej 30 dni. Ich celem jest kontrolne sprawdzenie zdolności pracownika do pracy na zajmowanym stanowisku. Bez wykonania badań kontrolnych pracodawca ma prawo do rozwiązania umowy z pracownikiem.

• Badania okresowe – tym badaniom podlegają wszyscy pracownicy. Wykonuje się je w trakcie trwania stosunku pracy a weryfikują one zdolność pracownika do dalszego świadczenia pracy. Badania te przysługują również osobom po zakończeniu pracy, które to osoby pracowały w kontakcie z substancjami rakotwórczymi i pyłami zwłókniającymi. Wykonywane są one na wniosek pracownika.

Orzeczenie lekarskie

Na podstawie przeprowadzonych badań przez lekarza medycyny pracy wydawane jest orzeczenie lekarskie, które stwierdza brak przeciwwskazań do świadczenia pracy na danym stanowisku. Orzeczenie może również wskazywać na przeciwwskazania do wykonywanej pracy na danym stanowisku. Wtedy też pracodawca jest zobowiązany natychmiast zmienić stanowisko pracy danemu pracownikowi. Zaświadczenia mogą również orzekać niezdolność do pracy, utratę zdolności do świadczenia danej pracy, określać zagrożenia dla życia lub zdrowia pracownika lub orzekać o objawach zaistnienia choroby zawodowej. Pracodawca lub pracownik ma prawo do odwołania się od decyzji lekarza orzekającego.

Nasza firma świadczy kompleksowe usługi z zakresu medycyny pracy, przede wszystkim przeprowadzania badań wstępnych, kontrolnych oraz okresowych. Praxis Medycyna Pracy to zespół profesjonalistów, w którego skład wchodzą, poza lekarzami orzekającymi, okuliści, laryngolodzy, neurolodzy, psycholog transportu oraz audiolog. Oferta Praxis to konkurencyjny i atrakcyjny zakres usług, który w pełni zrealizuje potrzeby klientów zgodnie z obowiązującymi przepisami Prawa pracy.